Hội chứng impostor – Khi người giỏi lại thấy mình kém

Hội chứng impostor là trạng thái tâm lý khá phổ biến ở dân văn phòng, đặc biệt là những người có năng lực và tiêu chuẩn cao. Bạn có thể được đồng nghiệp khen ngợi, được cấp trên ghi nhận, nhưng trong đầu vẫn vang lên suy nghĩ: “Chắc chỉ là may mắn thôi”, “Rồi mọi người sẽ sớm nhận ra mình không giỏi như họ nghĩ”. Cảm giác nghi ngờ bản thân ấy khiến thành công trở nên mong manh và khó tận hưởng.

Theo thống kê của Harvard Business School, khoảng 70% người đi làm từng trải qua hội chứng này ít nhất một lần trong sự nghiệp. Điều trớ trêu là hiện tượng này thường xuất hiện ở người có năng lực thật sự, chứ không phải ở những người kém chuyên môn.

1.Hội chứng impostor nhìn từ góc độ tâm lý và thần kinh học

Ở góc độ khoa học, hội chứng impostor liên quan trực tiếp đến hoạt động của vùng amygdala – trung tâm xử lý nỗi sợ trong não. Khi cá nhân đạt được thành tích, thay vì ghi nhận năng lực, não lại kích hoạt phản ứng phòng vệ, khiến họ liên tục nghi ngờ về bản thân và lo lắng khả năng bị đánh giá lại.

Các nghiên cứu của American Psychological Association cho thấy trạng thái này làm tăng cortisol – hormone căng thẳng, từ đó giảm chất lượng ra quyết định, hạn chế sự dấn thân vào thử thách mới và làm gia tăng nguy cơ kiệt sức tinh thần. Đáng nói, người càng giỏi và có tiêu chuẩn cao thì hội chứng này càng dễ xuất hiện.

2.Làm gì khi rơi vào hội chứng impostor?

Vượt qua hội chứng này không có nghĩa là loại bỏ hoàn toàn nỗi sợ, mà là học cách nhận diện và quản lý nó. Việc ghi nhận thành tựu cá nhân, nhìn lại quá trình thay vì chỉ tập trung vào kết quả, và trao đổi với những người đi trước giúp giảm cảm giác nghi ngờ về bản thân một cách rõ rệt.

Quan trọng hơn, cần hiểu rằng cảm giác “mình chưa đủ giỏi” không đồng nghĩa với kém năng lực. Ngược lại, đó thường là dấu hiệu của người có tiêu chuẩn cao và ý thức trách nhiệm mạnh mẽ.

3.Nhận định từ HRI Vietnam về hội chứng impostor

>>> Tìm hiểu thêm: TOP 10 CÔNG TY HEADHUNTER UY TÍN TẠI VIỆT NAM 2026

Từ góc nhìn của HRI Vietnam – đơn vị nhiều năm được xếp hạng trong Top 10 công ty Headhunt tại Việt Nam, hội chứng impostor đang xuất hiện ngày càng nhiều ở nhóm nhân sự chất lượng cao. Nhiều ứng viên giỏi đánh giá thấp bản thân, dù năng lực thực tế vượt yêu cầu thị trường.

HRI Vietnam cho rằng, doanh nghiệp muốn giữ chân và phát triển nhân tài cần xây dựng môi trường ghi nhận đúng năng lực, phản hồi minh bạch và khuyến khích nhân sự nhìn nhận thành tựu một cách công bằng. Khi hội chứng này được nhận diện và quản trị đúng cách, nghi ngờ bản thân sẽ không còn là rào cản, mà trở thành động lực để cá nhân phát triển bền vững hơn.

Hội chứng impostor không định nghĩa giá trị của bạn. Khi học cách nhìn nhận bản thân dựa trên hành trình và năng lực thực tế, nó sẽ dần mất đi sức ảnh hưởng, nhường chỗ cho sự tự tin và trưởng thành nghề nghiệp lâu dài.

Hỗ trợ khách hàng: hr@hri.com.vn

Hotline: 024 7300 6665