Burnout nghề nghiệp – Khi đam mê bị bào mòn bởi kiệt sức

Burnout nghề nghiệp không xuất hiện đột ngột, cũng không đơn giản là cảm giác mệt mỏi nhất thời. Đó là trạng thái kiệt sức kéo dài khiến người lao động dần mất động lực, mất kết nối với công việc và không còn cảm nhận được ý nghĩa từ những nỗ lực từng khiến họ tự hào. Nhiều người không chán công việc của mình – họ chỉ quá mệt để tiếp tục yêu nó như trước.

1.Burnout nghề nghiệp và sự bào mòn cảm xúc trong công việc

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), burnout nghề nghiệp được công nhận là một rối loạn liên quan trực tiếp đến công việc, xuất phát từ căng thẳng mãn tính không được quản lý hiệu quả. Nghiên cứu của Gallup cho thấy phần lớn người lao động từng trải qua burnout ở nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Điểm nguy hiểm của burnout nằm ở chỗ nó không chỉ đến từ khối lượng công việc lớn, mà từ cảm giác mất kiểm soát. Khi người lao động liên tục phải gật đầu đồng ý dù đã quá tải, khi nỗ lực không được ghi nhận và tiếng nói không được lắng nghe, não bộ dần hình thành phản ứng phòng vệ. Trạng thái mất động lực xuất hiện như một cơ chế tự bảo vệ, khiến cá nhân tách mình khỏi cảm xúc để tránh tổn thương thêm.

2.Cơ chế sinh học phía sau burnout nghề nghiệp

Ở góc độ sinh học, burnout nghề nghiệp liên quan mật thiết đến sự rối loạn của trục HPA – hệ thống điều hòa hormone căng thẳng trong cơ thể. Khi cortisol được tiết ra liên tục trong thời gian dài, cơ thể rơi vào trạng thái báo động kéo dài, dẫn đến kiệt quệ năng lượng, rối loạn giấc ngủ, suy giảm miễn dịch và giảm khả năng tập trung.

Không chỉ dừng lại ở thể chất, sự tích tụ căng thẳng còn ảnh hưởng đến não bộ. Các nhà tâm lý học mô tả burnout như một dạng “mệt mỏi cảm xúc tích tụ”, nơi người lao động dần đánh mất niềm tin rằng nỗ lực của mình có thể tạo ra kết quả tích cực. Cảm giác mất động lực lúc này không phải là lười biếng, mà là dấu hiệu của sự quá tải kéo dài.

3.Ba giai đoạn phát triển của burnout nghề nghiệp

Theo nghiên cứu của Maslach & Leiter, burnout nghề nghiệp thường phát triển qua ba giai đoạn liên tiếp. Giai đoạn đầu là kiệt sức cảm xúc, khi năng lượng tinh thần bị tiêu hao nhanh chóng. Tiếp theo là giai đoạn mất kết nối, nơi người lao động dần trở nên thờ ơ với công việc và đồng nghiệp. Cuối cùng là suy giảm hiệu quả cá nhân, khi họ không còn tin rằng mình làm tốt hay tạo ra giá trị.

Ở giai đoạn giữa, nhiều người mô tả cảm giác “không còn gì để cảm nhận”. Họ không còn vui khi đạt thành tích, cũng không buồn khi bị phê bình. Trạng thái mất động lực lúc này trở nên rõ rệt, báo hiệu burnout đã vượt qua ranh giới mệt mỏi thông thường.

4.Vượt qua burnout nghề nghiệp không phải là nghỉ một ngày rồi quay lại

Giải pháp cho burnout nghề nghiệp không nằm ở việc nghỉ ngơi ngắn hạn rồi tiếp tục làm việc với cường độ cũ. Điều quan trọng hơn là tạm dừng để tái kết nối với lý do bắt đầu, điều chỉnh kỳ vọng và thiết lập lại ranh giới lành mạnh trong công việc.

Việc dám nói “không”, thay đổi môi trường làm việc hoặc tìm lại những niềm vui nhỏ trong công việc có thể giúp người lao động phục hồi dần năng lượng cảm xúc. Nghỉ ngơi không phải là bỏ cuộc, mà là điều kiện cần thiết để tiếp tục đi đường dài mà không đánh đổi sức khỏe tinh thần.

5.Burnout nghề nghiệp – Khi sức khỏe quan trọng hơn đam mê

Ở cuối cùng, burnout nghề nghiệp nhắc nhở rằng đam mê không phải là nguồn năng lượng vô hạn. Sức khỏe tinh thần mới là nền tảng giúp con người duy trì hiệu suất và ý nghĩa trong công việc lâu dài. Khi burnout nghề nghiệp xuất hiện, việc lắng nghe cơ thể và cảm xúc không phải là yếu đuối, mà là một hình thức tự bảo vệ cần thiết để tiếp tục phát triển bền vững.

6.Nhận định từ HRI Vietnam về burnout nghề nghiệp

>>> Tìm hiểu thêm:  TOP 10 CÔNG TY HEADHUNTER UY TÍN TẠI VIỆT NAM 2026

Từ góc nhìn của HRI Vietnam , burnout nghề nghiệp đang trở thành thách thức phổ biến trong môi trường làm việc hiện đại, đặc biệt khi áp lực hiệu suất tăng nhanh nhưng thiếu cơ chế hỗ trợ phù hợp. Với kinh nghiệm thực tiễn và vị thế trong top 10 công ty Headhunt tại Việt Nam, HRI nhận thấy burnout thường xuất phát từ sự mất cân bằng giữa nỗ lực bỏ ra và giá trị được ghi nhận.

HRI Vietnam cho rằng việc quản trị burnout nghề nghiệp cần bắt đầu từ cách doanh nghiệp thiết kế công việc, phân bổ nguồn lực và xây dựng văn hóa lắng nghe. Khi tình trạng mất động lực xuất hiện, đó là dấu hiệu tổ chức cần điều chỉnh để duy trì hiệu suất bền vững và giữ chân nhân sự dài hạn.

Hỗ trợ khách hàng: hr@hri.com.vn

Hotline: 024 7300 6665